Edward Sapir


Edward Sapir, urodzony 26 stycznia 1884 roku w Lęborku, a zmarły 4 lutego 1939 roku w New Haven, to postać o niezwykle bogatym dorobku naukowym i artystycznym. Był on amerykańskim filologiem germańskim oraz antropologiem, mającym żydowskie korzenie, a także cenionym językoznawcą, krytykiem literackim, muzycznym, poetą oraz kompozytorem.

W historii językoznawstwa Sapir przynależy do nurtu strukturalizmu amerykańskiego, będąc uczniem wybitnego badacza Franza Boasa. Razem ze swoim uczniem, Benjaminem Lee Whorfem, zaprezentował koncepcję, która stipuluje, że każdy język w unikalny sposób kształtuje postrzeganie rzeczywistości przez jego użytkowników. Teza ta jest znana jako hipoteza Sapira-Whorfa.

Indywidualne osiągnięcia Sapira koncentrują się głównie w obszarze językoznawstwa, gdzie wyraźnie zaznaczył swoje teorie. Na podstawie prac Ferdinanda de Saussure’a, wprowadził podział języka na dwa kluczowe systemy: pierwszy to abstrakcyjny zbiór reguł, a drugi obejmujący fizyczną realizację mowy.

W kontekście badań nad fonemem, Sapir zdefiniował to pojęcie jako idealną jednostkę dźwiękową, która występuje w ściśle określonym wzorcu i jest specyficzna dla konkretnego języka. Użytkownicy rozpoznają fonemy dzięki podświadomej wiedzy o relacjach między dźwiękami. W związku z tym, mimo różnorodności realizacji fonemu, użytkownicy języka identyfikują te warianty jako ten sam fonem.

Wprowadził również termin morfofonemu, który odnosi się do szeregu fonemów, które zmieniają się w różnych kontekstach morfemicznych, jak chociażby przykłady z różnicą w dźwiękach, np. t zamieniające się na c w formach kot i koci.

W swojej pracy Sapir wyróżnił sześć kluczowych procesów gramatycznych, takich jak:

  • szyk wyrazów,
  • kompozycja (tworzenie złożeń),
  • afiksacja (dodawanie przedrostków i przyrostków),
  • wewnętrzna modyfikacja (zmiana w obrębie rdzenia wyrazu),
  • reduplikacja (powtórzenie wyrazu lub jego części dla wyrażenia jakiejś funkcji gramatycznej, np. liczby mnogiej),
  • zróżnicowanie akcentuacyjne (przeniesienie akcentu na inną sylabę w celu zmiany kategorii gramatycznej wyrazu).

Sapir także wskazał na cztery główne typy pojęć w języku:

  • konkretne (wyrażane przez rdzeń wyrazu lub cały wyraz),
  • derywacyjne (wyrażane przez afiksy),
  • konkretno-relacyjne (np. rodzaj i liczba),
  • czysto relacyjne (związane z fleksją).

Sapir i Whorf, prowadząc badania nad związkami języka z postrzeganiem świata, ustanowili fundamenty nowego nurtu w językoznawstwie – lingwistyki kognitywnej. Dodatkowo, w latach 1930–1931, Sapir był pierwszym dyrektorem wydziału badań lingwistycznych w International Auxiliary Language Association.


Oceń: Edward Sapir

Średnia ocena:4.64 Liczba ocen:13